جمع بندی خدا گناه منو بخشیده؟ (پیامدهای ارتباط با نامحرم)

پرسش: مدتی قبل درگیر یک اشتباه شده و تحت تاثیر دوستانم با شخصی که ادعای تدین داشت آشنا شدم. به خاطر اعتقاداتش جذب او شده و با نیت ازدواج ارتباط برقرار کردم. اما به مرور او را شناخته و متوجه شدم که پایبند به اخلاق نبوده و حتی به من تعرض جنسی کرد؛ به همین دلیل او را ترک کردم. بعد از مدتی گفت که قصد ازدواج دارد اما من قبول نکردم و او تهدید به آبروریزی کرد. پیش خواستگارم آبروی من را برد و تهدید به آبروریزی پیش پدرم کرد. اما در نهایت راه به جایی نبرده و با فرد دیگری ازدواج کرد. من از کارم پشیمان و از خداوند شرمنده ام. می خواهم بدانم آیا در این رابطه و این اتفاق حق الناسی گردن من هست؟

پاسخ: در اینکه کار شما اشتباه بوده که شکی نیست و الحمدلله خودتان هم به این مسئله واقف شده و توبه کرده اید. در آیه ۱۱۹ از سوره نحل می خوانیم: «ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحيمٌ؛ آن گاه پروردگارت به كسانى كه از روى نادانى كار زشت مرتكب شدند، و بعد از آن توبه كردند و (رفتار خویش را) اصلاح نمودند، (لطف و عنايت دارد) زيرا پروردگارت پس از آن (توبه و اصلاح) بسيار آمرزنده و مهربان است.»

وعده خداوند به گنهکاران، وعده بخشش و مهر است. پس اگر واقعا از نافرمانی خداوند توبه کرده اید،‌ شک نداشته باشید که او به وعده اش عمل خواهد کرد. در جای جای قرآن چنین وعده ای تکرار شده و پروردگارِ‌ مهربان به بندگان گنهکارش راه بازگشت و نجات را نشان داده و فرموده:

«قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ؛ بگو اى بندگان من كه بر خويشتن زياده‏ روى روا داشته‏ ايد از رحمت‏ خدا نوميد مشويد در حقيقت ‏خدا همه گناهان را مى ‏آمرزد كه او خود آمرزنده مهربان است.» (۱)

«إِنَّمَا ﭐلتَّوْبَةُ عَلَى ﭐللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ ﭐلسُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِن قَرِيبٍ فَأُوْلَـٰئِکَ يَتُوبُ ﭐللَّهُ عَلَيْهِمْ وَکَانَ ﭐللَّهُ عَلِيماً حَکِيماً؛ اما خداي تعالي پذيرش توبه کساني را به عهده گرفته که از در ناداني اعمالي زشت انجام داده ، سپس بدون فاصله زياد توبه کنند ، و به سوي خدا برگردند ، اينهايند که خدا هم سويشان بر مي‏گردد ، و خدا دانايي فرزانه است.» (۲)

«وَ هُوَ الَّذي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ يَعْفُوا عَنِ السَّيِّئاتِ وَ يَعْلَمُ ما تَفْعَلُون؛ او كسى است كه توبه را از بندگانش مى‏ پذيرد و بدي ها را مى‏ بخشد، و آنچه را انجام مى‏ دهيد مى‏ داند.» (۳)

و بعد از بخشش، تصریح نموده که توبه کاران دوست خواهد داشت:

«وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی رَحِیمٌ وَدُودٌ؛ از پروردگار خود آمرزش بطلبید و به سوی او باز گردید که پروردگارم مهربان و دوستدار (بندگان توبه کار) است.» (۴)

«… إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ؛ …خداوند توبه‏ كاران و پاكيزگان را دوست مى دارد.» (۵)

و حتی بالاتر از همه اینها، وعده داده که نه تنها گناهانشان را می بخشد، بلکه آنها را به حسنات تبدیل خواهد کرد:

«الا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا؛ مگر كسى كه توبه كند و ايمان آورد و كار شايسته كند پس خداوند بديهايشان را به نيكيها تبديل مى ‏كند و خدا همواره آمرزنده مهربان است.» (۶)

در حدیثی از حضرت امام باقر (علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «إنَّ اللّهَ تعالى أشَدُّ فَرَحا بتوبةِ عبدِهِ مِن رجُلٍ أضَلَّ راحِلَتَهُ و زادَهُ في ليلةٍ ظَلْماءَ فوجَدَها، فاللّهُ أشَدُّ فَرَحا بتَوبَةِ عبدِهِ مِن ذلكَ الرّجُلِ براحِلَتِهِ حِينَ وجَدَها؛ شاد شدن خداوند از توبه بنده اش بيشتر است، تا شاد شدن مردى كه در شبى تار، شتر و ره توشه خود را گم كند و سپس آن را بيابد. خداوند از توبه بنده خود شادتر مى شود تا آن مرد كه از پيدا كردن شتر خود شادمان مى گردد.» (۷)

آیات و روایاتی که به توبه و قطعی بودنِ بخشش پرداخته اند، بیش از اینست که بتوان به تمام آنها پرداخت، ولذا به ذکر این چند نمونه اکتفا می کنیم. در عین حال توجه به این نکته بسیار مهم است؛ و آن هم اینکه تمام این وعده ها،‌ به توبه حقیقی بازگشت داده می شوند. یعنی در صورتی بخشش قطعی ست، که توبه کامل و قطعی باشد. گاهی انسان درست است که از کارش پشیمان می شود، اما این پشیمانی به خاطر ارتکاب گناه و نافرمانی پروردگار نیست؛ بلکه بعد از مدتی الان به این نتیجه رسیده که مثلا این فرد یک آدم بی ارزش بود و با وقت گذاشتن برای او عمرش تباه شده. یا با اینکار آبرو و حیثیتش به خطر افتاده و به این دلیل پشیمان شده. و دلائل دیگری از این قبیل! اینها پشیمانی از گناه نیست، پس این توبه هم توبه واقعی نیست.

توبه ی حقیقی، نوعی تغییر تفکر و اصلاحِ اندیشه است. کسی که به معنای واقعی از گناهش پشیمان شده، یعنی به این باور رسیده که با اینکار تا چه حد به خودش خسارت وارد کرده و دچار زیان شده است؛ چطور دقایق با ارزش عمرش را به باد داده و به جای حرکت در مسیر کمال و سعادت، بیراهه رفته و از هدفش دور شده؛ چگونه در محضر پروردگار به خودش جرأت و جسارت داده و نافرمانی اش کرده؛ ...

توبه ی نصوح و واقعی، معلولِ چنین تغییری ست؛ و البته که کار سخت و دشواری بوده و کار هر کسی هم نیست. استاد شهید مطهری (ره) در این باره می‌نویسد: «برخی میان صیغه ی توبه و خود توبه اشتباه می‌کنند. توبه یعنی پشیمانی شدید از گناه، تصمیم اکید بر تکرار نکردن گناه و بازگشت به سوی حقیقت. این، یک لفظ بیانگر دارد که می‌گوییم: «استغفرا..... ربی و اتوب الیه»؛ ولی خود این که توبه نیست...» (۸)

پس اینکه امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرموده اند: «ترْكُ الذَّنبِ أهْوَنُ مِن طَلبِ التَّوبةِ؛ گناه نكردن، آسانتر از توبه كردن است.» (۹)؛ منظور چنین توبه ای ست.

رسول گرامی اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: «التّائِبُ مِنَ الذَّنبِ كَمَن لا ذَنبَ لَهُ ، وَالمُستَغفِرُ مِنَ الذَّنبِ وهُوَ مُقيمٌ عَلَيهِ كَالمُستَهزِئِ بِرَبِّهِ؛ توبه كننده از گناه ، مانند كسى است كه اصلاً گناه نكرده باشد ، و كسى كه از گناه ، آمرزش خواهد ، امّا همچنان بر آن گناه بمانَد ، چونان كسى است كه پروردگارش را ريشخند كند.» (۱۰)

ضمنا در فرضی که حضرتعالی مطرح کرده اید، به نظر نمی رسد که مرتکب گناهی شده باشید که حق الناسی بر گردنتان باشد؛ پس تلاشتان را بر توبه واقعی متمرکز کرده و از خداوند کسب توفیق را طلب نمایید.

پی نوشت ها:
۱. سوره زمر، ۵۳
۲. سوره نساء، ۱۷
۳. سوره شوری، ۲۵۲
۴. سوره هود، ۹۰
۵. بقره، ۲۲۲
۶. فرقان، ۷۰
۷. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۲، ص ۱۲۱
۸. مجموعه آثار شهید مطهری، ج ۱۳، ص ۳۶۲
۹. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۲، ص ۱۳۶
۱۰. محمدی ری شهری، محمد؛ نهج الذكر با ترجمه فارسي، مترجم شیخی، حمیدرضا؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث؛ قم، ۱۳۸۷؛ جلد چهارم، ص ۲۰