جمع بندی احساس ناخوشایند در مواجهه با اختلاف طبقاتی موجود در جامعه

تب‌های اولیه

16 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
احساس ناخوشایند در مواجهه با اختلاف طبقاتی موجود در جامعه

به نام خدا
سلام علیکم

با توجه به وضعیت شغلی ام با هر دو قشر مرفه و فقیر جامعه سرو کار دارم
(خودم هم جزء اقشار متوسط جامعه هستم)
برخورد با هر دو قشر در طول روز یا هفته ممکن است چندین بار اتفاق بیفتد که این باعث میشود در من احساس ناخوشایندی ایجاد شود.
دلم می خواست آنقدر مال ومنال داشتم تا همه نیازمندان را از آن بهره مند می ساختم و هیچ فقیری در شهر و محله ما نبود
ولی این یک رؤیا بیش نیست
کاش اینطور بود، کاش ...

برای رهایی از این احساس ناخوشایند چه کنم؟
این احساس ناخوشایند را چگونه برطرف کنم؟

( منظور از این احساس ناخوشایند، احساس نارضایتی نسبت به خداوند یا زیر سوال بردن عدالت خداوند و سایر شبهات کلامی و اعتقادی نیست بلکه یک حالت درونی و نفسانی هست).

width: 700 align: center

[TD="align: center"]با نام و یاد دوست

[/TD]

[TD="align: center"][/TD]


کارشناس بحث: استاد امیـد

[TD][/TD]

_unknown_;1016248 نوشت:
به نام خدا
سلام علیکم
با توجه به وضعیت شغلی ام با هر دو قشر مرفه و فقیر جامعه سرو کار دارم
(خودم هم جزء اقشار متوسط جامعه هستم)
برخورد با هر دو قشر در طول روز یا هفته ممکن است چندین بار اتفاق بیفتد که این باعث میشود در من احساس ناخوشایندی ایجاد شود.
دلم می خواست آنقدر مال ومنال داشتم تا همه نیازمندان را از آن بهره مند می ساختم و هیچ فقیری در شهر و محله ما نبود
ولی این یک رؤیا بیش نیست
کاش اینطور بود، کاش ...
برای رهایی از این احساس ناخوشایند چه کنم؟
این احساس ناخوشایند را چگونه برطرف کنم؟

سلام

دوست عزیز
با دیدن فقر و مشکلات دیگرِ قشر پایینِ جامعه احساس غم و غصه به شما دست می دهد و دوست دارید به آنها کمک کنید. این خوب است. می توانم از شما بپرسم چند سال دارید؟

امید;1016583 نوشت:
سلام

دوست عزیز
با دیدن فقر و مشکلات دیگرِ قشر پایینِ جامعه احساس غم و غصه به شما دست می دهد و دوست دارید به آنها کمک کنید. این خوب است. می توانم از شما بپرسم چند سال دارید؟

سلام
من هم مشکلی مشابه ایشون دارم.
البته مساله من احساس غم و غصه نیست. اینقدر وجدانم خوشخواب هست که بتونم این همه سختی رو ببینم و شب هم راحت سرم رو روی بالشم بذارم.
ولی همه اش فکر می کنم یعنی ما وظیفه ای نداریم؟ میگن آگاهی مسوولیت میاره. مسوولیت من الان چیه؟

فرض کنیم زمان اهل بیت (ع) بود. انتظارشون از یک مسلمان که داره در جامعه اسلامی زندگی می کنه چی بود؟[SPOILER]
اون زمان فقط مردم رو مواخذه می کردند که چرا از حال همسایه ات خبر نداری. ولی الان زمانه طوری شده که خبر داریم و سرمون رو مثل کبک زیر برف می کنیم.[/SPOILER]

الرحیل;1016589 نوشت:
ولی همه اش فکر می کنم یعنی ما وظیفه ای نداریم؟ میگن آگاهی مسوولیت میاره. مسوولیت من الان چیه؟
فرض کنیم زمان اهل بیت (ع) بود. انتظارشون از یک مسلمان که داره در جامعه اسلامی زندگی می کنه چی بود؟

سلام
ناراحتی و غصه خوردن به حال افراد فقیر خوب است. سعدی (رحمة اله علیه) می گوید:« تو کز محنت دیگران بی غمی - نشاید که نامت نهند آدمی ». غصه خوردن مقدمه اقدام و عمل است.
مسؤولیت هر فردی با توجه به توانایی که دارد مشخص می شود. اگر فردی می تواند انفاق کند، خوب است که این کار را انجام دهد تا به این وسیله عده ای از همنوعان از فقر رهایی پیدا کنند. الته باید اعتدال در احسان هم رعایت شود. خداوند متعال در قرآن کریم در سوره مبارکه اِسراء، آیه شریفه 29 می فرماید:« وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا » یعنی « و نه دست خود را به گردنت بسته بدار (كه هيچ انفاقي نكني ) و نه آن را كاملا باز گذار كه (چيزي براي خودت نماند و) سرزنش شده و حسرت خورده (به كنجي ) نشيني».

یعنی تنها راه حل انفاقه؟

امید;1016583 نوشت:
می توانم از شما بپرسم چند سال دارید؟

سلام علیکم
37 سال

[="Tahoma"][="Blue"]

الرحیل;1016601 نوشت:
یعنی تنها راه حل انفاقه؟

خانم اللیل والنهار چند وقت پیش یک متنی گذاشت تو کلبه یک قسمتی از اون این بود:

امام باقر علیه السلام می فرماید:
در قیامت خدا فرمان می دهد فقیران کجایند؟ گروه زیادی بر می خیزند.
خداوند می فرماید: من شما را به این دلیل که نزد من بی ارزش بودید، فقیر نکردم، من شما را برای چنین روزی انتخاب کرده بودم. حال در میان مردم جست وجو کنید و هرکس را که به شما نیکی کرد و این کار را فقط به خاطر من انجام داد، به او مژده پاداش بهشت دهید.
كافى، ج 2، ص 236
پس ثروتمندان از طریق شفاعت محرومان به بهشت می روند.

مساله پیچیده ای هست در کل..
مخصوصا تو جامعه ای که نمیشه فقیر واقعی رو از غیرش تشخیص داد..[/]

الرحیل;1016601 نوشت:
یعنی تنها راه حل انفاقه؟

انفاق تنها راه حل نیست. انفاق تنها یکی از راه های کمک به افراد فقیر است.
برای فهمیدن و یافتن راه های کمک به حلّ مشکلات مردم، بهترین راه مراجعه به سیره و بیانات حضرات معصومین (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین) است.

از زندگی ائمه اطهار (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین) اگر بخواهم مثالی بزنم، این ماجرا مثال خوبی برای راهنماییِ فقیر برای به دست آوردن مال است.

روزی فقيری نزد حضرت امام حسن مجتبی (صلوات الله و سلامه علیه) آمد و درخواست كمك نمود. حضرت پولی نداشت به او كمك كند و از اينكه مرد فقير نااميد برگردد، شرمسار بود؛ لذا فرمود: آيا حاضری تو را به كاری راهنمايی كنم كه به مقصودت برسي؟ فقير گفت: چه كاري؟ حضرت فرمود: امروز دختر خليفه از دنيا رفته و خليفه [سخت] عزادار است، ولی هنوز كسی جرأت نكرده به او تسليت بگويد. نزد خليفه می روی و با سخنانی كه به تو می گويم، او را تسليت می گويي.
فقير گفت: چگونه تسليت بگويم؟ حضرت فرمود: وقتی نزد خليفه رسيدی بگو: «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الّذی سَتَرَها بِجُلُوسِكَ عَلی قَبْرِها وَلاهَتَكَها بِجُلُوسِها عَلی قَبْرِكَ»؛ یعنی «ستايش خدای را كه او را مستور كرد [و زير خاك پنهان نمود] با نشستن تو بر قبر او (يعنی زير سايه پدر از دنيا رفت) و او را هتك و اهانت نكرد با نشستن او بر سر قبر تو (يعنی ممكن بود بعد از تو دخترت در عالم تنهايی مورد هتك و بی حرمتی قرار بگيرد)». مرد فقير طبق گفته حضرت عمل كرد. اين جملات عاطفی اثر عميقی بر روح خليفه گذارد و از حُزن و اندوه او كاست؛ از اين رو دستور داد جايزه ای به مرد فقیر بدهند.
[=IRANSans-web]آن گاه پرسيد: اين سخن از آنِ تو بود؟ گفت: نه، حسن بن علی (صلوات الله و سلامه علیهما) آن را به من آموخته است. خليفه گفت: راست می گويي، او منبع سخنان فصيح و شيرين است(1).

پی نوشت:

1: [=IRANSans-web]حياة الامام الحسن عليه السلام، باقر شريف القرشي، چاپ دوم، نجف، مطبعة الآداب، 1384 ه. ق، ج 1، ص 302؛ سيره پيشوايان، مهدی پيشوايي، قم، مؤسسه امام صادق عليه السلام، ص 91 و 92.[=IRANSans-web]

_unknown_;1016606 نوشت:
سلام علیکم
37 سال

دوست عزیز
ناراحت بودن و به فکر اوضاع و احوال معیشت مردم بودن مسأله نیکی است. امام صادق (صلوات الله و سلامه علیه) از جدّ بزرگوارش حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) نقل می کنند که فرمود:«مَنْ أَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِأُمورِ الْمُسْلمینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ» یعنی «هر کسی که، صبح کند و اهتمامی به امور مسلمانان نداشته باشد، مسلمان نیست»(1). این نگرانی نشانه اهمیت دادن به امور مسلمانان و هموطنان است. اسلام دینی است که برای هر فرد عاقل و بالغی تکالیفی نسبت به دیگران تعیین کرده است. در مسأله فقر و سختیِ معیشتِ فقیران نیز هر فردی تکلیفی دارد. این گونه نیست که همه وظیفه داشته باشند به فقیران کمک مالیِ قابل ملاحظه ای نمایند. زیرا چنین چیزی از عهده همه افراد برنمی آید. من به تعدادی از راه های کمک به افراد فقیر اشاره می کنم:

1- انفاق به افراد فقیر
انفاق به افراد فقیر راه خوبی است. اما این انفاق باید همراه با حفظ کرامت و شأنِ این افراد باشد. از سوی دیگر نباید انفاق به افراد فقیر باعث تنبلی و تن پرورشدن این افراد شود.

2- آموزش افراد نیازمند
یکی از راه های کمک به افراد فقیر، آموزش این افراد است. گاهی می توان با آموزشِ شغل به یک نفر، به او کمک کرد تا مشکل مالی اش را حلّ کند. شنیده اید که می گویند:«اگر می خواهی کسی را یک وعده سیر کنی، به او ماهی بده. ولی اگر می خواهی یک عمر سیرش کنی، به او ماهیگیری یاد بده». اگر هر فردی که حرفه ای را به خوبی می داند، حرفه اش را به چند نفر آموزش دهد، بخش زیادی از مشکل بیکاری حلّ می شود. متأسفانه عده ای دوست دارند حرفه شان به صورت انحصاری در اختیار خود و اطرافیان شان باشد تا بتوانند به سود بیشتری دست یابند؛ در صورتی که نمی دانند آموزش به دیگران می تواند باعث ابداعِ روش های جدید و تازه در حرفه شان می شود و درآمدشان را در دراز مدت افزایش می دهد.

ادامه دارد...

پی نوشت:
1: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 163، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.

_unknown_;1016248 نوشت:
نیازمندان

3- کمک با استفاده از اعتبار
راه دیگر کمک به دیگران، کمک کردن با استفاده از اعتبار خود است. مواقع زیادی پیش می آید که ما نمی توانیم مبالغی که یکی از افراد آشنا نیاز دارد را تهیه کنیم؛ اما می توانیم با استفاده از اعتبار خود به او کمک کنیم. یکی از این راه ها ضمانت کردن است. البته باید فرد ضامن، ضمانت شونده را به خوبی بشناسد تا اگر خدای نکرده از ادای دِین خودداری نماید، بتواند با واسطه قراردادنِ نزدیکان و آشنایانش او را به ادای دِینَش وادار نماید. به همین خاطر من همیشه به افراد توصیه می کنم اگر می خواهید ضمانت کنید، آشنایانِ بسیار نزدیک _مانند: پدر، برادر، خواهر_ را ضمانت نمایید. این نوع کمک کردن در زمان حضرات معصومین (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین) نیز مرسوم بوده است. گاهی آن حضرات با استفاده از آبرو و اعتبارشان به مردم نیازمند کمک می کردند. فردی به نام ابنِ مهران نقل می کند که نزد حضرت امام حسن مجتبی(صلوات الله و سلامه علیه) [در اعتکاف] نشسته بودیم. مردی آمد و به امام عرض کرد:" فلانی از من مالی طلبکار است و می خواهد به خاطرش مرا زندانی کند". آن حضرت فرمود:«به خدا قسم مالی ندارم که قرضت را اَدا کنم». مرد گفت:" پس با او صحبت کنید[که مهلتی دهد و مرا زندانی نکند]". امام حسن (صلوات الله و سلامه علیه) کفشش را پوشید تا همراهش برود. من به او گفتم:" ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آیا اعتکافت را فراموش کردی؟". آن حضرت فرمود:" فراموش نکردم؛ اما از پدرم شنیدم که جدّم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:«کسی که در راه برآوردنِ حاجتِ برادر مسلمانش تلاش کند، انگار که خداوند عزّوجلّ را نُه هزار سال عبادت کرده که روزهایش را روزه بوده و شب هایش را به قیام گذرانده باشد»(1).

4- سخن گفتن به زیبایی با فقیر
گاهی نمی توانیم کمک مالی به فرد نیازمند نماییم و نیازش را برآورده سازیم. در این مواقع، به نیکی سخن گفتن با فرد نیازمند از هر چیزی بهتر است. در این مواقع ممکن است فرد نیازمند به خاطر سختی که احساس می کند، حرف ناشایستی به انسان بزند؛ اما باید با گذشت با او رفتار نماییم و او را به خاطر حرفش سرزنش و توبیخ نکنیم. در سوره مبارکه بقره، آیه شریفه 263، خداوند متعال می فرماید (قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى) یعنی «گفتار پسندیده (در برابر نیازمندان) و عفو (و گذشت از خشونتهای آنها)، از بخششی که آزاری به دنبال آن باشد، بهتر است». این گفتار خوش، باعث تسکینِ فقیر می باشد. باید در نظر داشته باشیم که حفظ آبرو و شخصیت فقیر از سیرکردنِ شکمش و برآوردنِ نیاز مالی اش با ارزش تر است [تفسیر نور، حجة الاسلام محسن قرائتی (حفظه الله)]. در تفسیر مجمع البیان از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود:«إذا سَئلَ السائلُ فَلا تَقطَعُوا عَلَیهِ مَسألَتَه حَتّى یَفرُغَ مِنها ثُمَّ رُدُّوا عَلَیهِ بِوَقارٍ وَ لِینٍ إمّا بَذلٌ یَسِیرٌ أو رَدٌّ جَمِیلٌ»؛ یعنی «هنگامى كه نیازمندى از شما چیزى می خواهد، گفتارش را قطع نكنید تا تمام مقصود خویش را شرح دهد؛ سپس با وقار و ادب و ملایمت به او پاسخ بگویید، یا چیزى كه در قدرت دارید در اختیارش بگذارید و یا به طرز شایسته اى او را باز گردانید».

ادامه دارد...

پی نوشت:
1: حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ج7، ص409، دار إحیاء التُراث العربی، بیروت، 1391 ه.ق.

سلام
علاوه بر راه حل هایی مثل انفاق و یاددادن کار به افراد فقیر و به هر نحوی دست اونها رو گرفتن شما میتونید با این دید هم از عذاب وجدان و احساس بد خودتون کمتر کنید: همونطور که میدونید گفته شده در زمان بعد ظهور و درجامعه مهدوی انسان ها کسی رو پیدا نمیکنند که بخواهند به او صدقه بدهند و فقیر پیدا نمیشه بنابراین همونطور که همه فعالیت ها و کارهای ما ان شاءالله در جهت تعجیل فرج هست هر لحظه در واقع داریم برای کمک به فقرا و از بین رفتن فقر و محرومیت هم تلاش میکنیم، اینطور هم ارامش بیشتری پیدا میکنیم هم با دیدن فقرا و اختلاف طبقاتی انگیزه ما برای تلاش بیشتر در جهت ظهور حضرت تقویت میشه.
در یک دید نزدیکتر و شاید ملموستر ما با درست انجام دادن وظایفمون در شهر و اجتماع و ایفای نقش درست در جامعه ی مومنانه و یک شهروند ایده آل بودن میتونیم به ریشه کن کردن هرچه زودتر فقر و محرومیت کمک کنیم مثلا اگر در ادارات یا ... متوجه خلافی شدیم و یا اینکه حقی در حال ضایع شدن هست گزارش بدیم، همدیگر رو زبانا به انفاق و کمک به دیگران ترغیب کنیم، خودمون هرجایی مشغول به کار هستیم حق کار را ادا کنیم، به مسئولین هرجایی دسترسی داریم کمک بدهیم خطاها و اشتباهات را به اونها بازخورد بدهیم تا در جهت رفع اون اقدام کنن و .... این کارها هرچند کوچک ان و مستقیم به نیازمندان کمک نمیرسونن اما غیرمستقیم کمک میکنن و در احساس بهتر داشتن شما رو کمک میکنن.

سلام به طور خلاصه بگویم که بهتره اصلا از این حس ناخوشایند رها نشوید؟ خود این غم خوردن برای فقرا فضیلت بسیار بزرگی است.

[="Tahoma"][="DarkSlateGray"]

عبد" ام آرزوست;1016878 نوشت:
سلام
علاوه بر راه حل هایی مثل انفاق و یاددادن کار به افراد فقیر و به هر نحوی دست اونها رو گرفتن شما میتونید با این دید هم از عذاب وجدان و احساس بد خودتون کمتر کنید: همونطور که میدونید گفته شده در زمان بعد ظهور و درجامعه مهدوی انسان ها کسی رو پیدا نمیکنند که بخواهند به او صدقه بدهند و فقیر پیدا نمیشه بنابراین همونطور که همه فعالیت ها و کارهای ما ان شاءالله در جهت تعجیل فرج هست هر لحظه در واقع داریم برای کمک به فقرا و از بین رفتن فقر و محرومیت هم تلاش میکنیم، اینطور هم ارامش بیشتری پیدا میکنیم هم با دیدن فقرا و اختلاف طبقاتی انگیزه ما برای تلاش بیشتر در جهت ظهور حضرت تقویت میشه.
در یک دید نزدیکتر و شاید ملموستر ما با درست انجام دادن وظایفمون در شهر و اجتماع و ایفای نقش درست در جامعه ی مومنانه و یک شهروند ایده آل بودن میتونیم به ریشه کن کردن هرچه زودتر فقر و محرومیت کمک کنیم مثلا اگر در ادارات یا ... متوجه خلافی شدیم و یا اینکه حقی در حال ضایع شدن هست گزارش بدیم، همدیگر رو زبانا به انفاق و کمک به دیگران ترغیب کنیم، خودمون هرجایی مشغول به کار هستیم حق کار را ادا کنیم، به مسئولین هرجایی دسترسی داریم کمک بدهیم خطاها و اشتباهات را به اونها بازخورد بدهیم تا در جهت رفع اون اقدام کنن و .... این کارها هرچند کوچک ان و مستقیم به نیازمندان کمک نمیرسونن اما غیرمستقیم کمک میکنن و در احساس بهتر داشتن شما رو کمک میکنن.

بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم عجل لدلیک الفرج
سلام علیکم و رحمه الله و برکاته
احسنت
برای روشن شدن موضوع
این سوال را از خودمان بنماییم
اگر در وقایع صدر اسلام و بعد از شهادت رسول الله(صل الله علیه و آله و سلم) بودیم چکار می کردیم؟
راه حل قطعی
تسلیم واقعی الله شدن و تلاش برای زمینه سازی ظهور اولی المر کل جهان بقیه الله الاعظم مهدی موعود قائم (عج) است.
یا علی(ع)[/]

_unknown_;1016248 نوشت:
دلم می خواست آنقدر مال ومنال داشتم تا همه نیازمندان را از آن بهره مند می ساختم و هیچ فقیری در شهر و محله ما نبود

لازم نیست یک نفر به همه مردم کمک کند. چنین کاری از دست هیچ فردی برنمی آید. بلکه اگر هر نفر به یک نفر از افرادی که می شناسد کمک کند، وضعیت جامعه خیلی بهتر می شود. شما نیز در حدّ توان خود با راه هایی که در بالا گفتم، به دیگران کمک کنید. در آیه شریفه 32 سوره مبارکه مائده، خداوند متعال می فرماید: (وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا) یعنی «وهرکسی که انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است». این منطق اسلام است که خداوند متعال کار خوب را بیشتر از اندازه آن ارج می دهد. اگر شما به یک نفر در حدّ توان خود کمک کنید، نیّتِ خیرتان ارزشمند است. امام صادق (صلوات الله و سلامه علیه) از حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل نمودند که فرمود:«إنّما الأعمالُ بِالنّیّات وَ لِکُلِّ امْرِءٍ ما نَوی» یعنی «أعمال فقط با به نیّت هایش سنجیده می شوند و برای هر شخص آن چیزی است که قصد نـموده است»[مستدرک الوسائل،جلد یک، صفحه 90].

از سوی دیگر در هر جامعه ای عده ای یافت می شوند که با رفتارهای اشتباه شان باعث فقر و بدبختیِ خود می گردند. مثلا متأسفانه عده ای هستند که با مصرف موادّ مخدر زندگیِ خود و خانواده شان را به تباهی می کشانند و توصیه ها و تشویق های دیگران برای ترک هیچ اثری در رفتارشان ندارد. واقعا چه کاری برای این افراد از دست ما برمی آید؟ فردی که به هیچ توصیه ای گوش نمی دهد را نمی توان وادار به کاری کرد. در برابر این افراد تنها می توان سکوت کرد و از آنها فاصله گرفت. این موضوع در زمان گذشته نیز اتفاق می افتاده است. قبل از بعثتِ حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم)، روزی آن حضرت در بازار مکه مردی را دید که مشغول قماربازی است. آن مرد ابتدا شترش را باخت؛ سپس خانه اش را باخت و کار به جایی رسید که ده سال از عمرش را نیز باخت و مجبور شد ده سال به عنوان برده برای فرد برنده کار کند. این ماجرا آن قدر حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) را ناراحت کرد که آن بزرگوار نتوانست در مکه بماند؛ به کوه های اطراف مکه رفت و شب به خانه برگشت. آن حضرت از کمی عقل و شعور این افراد بسیار غمگین بود. شاید این گونه افراد را اطراف خود ببینید؛ افرادی که هیچ نصیحتی را قبول نمی کنند و با کارهای اشتباهْ زندگیِ خود را به نابودی می کشانند. تنها راه برخورد با این افراد، پس از نصیحت، کنارگیری از این افراد است.

پرسش:

شغلِ من به گونه ای است که همیشه با افرادی از هر دو قشر مرفّه و فقیر سر و کار دارم. برخورد با فقرِ مردم باعث می شود احساس ناخوشایندی به من دست بدهد. خودم جزو اقشار متوسطِ جامعه هستم. دلم می خواست آن قدر مال داشتم که به نیازمندان کمک کنم تا هیچ فقیری در شهرمان نباشد. اما این، یک رؤیا بیشتر نیست. برای رهایی از این احساس ناخوشایند چه کار کنم؟

پاسخ:

با دیدن فقر و مشکلات دیگرِ قشر پایینِ جامعه احساس غم و غصه به شما دست می دهد و دوست دارید به آنها کمک کنید. این روحیه خوب است. سعدی (رحمة اله علیه) می گوید:« تو کز محنت دیگران بی غمی - نشاید که نامت نهند آدمی ». غصه خوردن مقدمه اقدام و عمل است. امام صادق (صلوات الله و سلامه علیه) از جدّ بزرگوارش حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) نقل می کنند که فرمود:«مَنْ أَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِأُمورِ الْمُسْلمینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ» یعنی «هر کسی که، صبح کند و اهتمامی به امور مسلمانان نداشته باشد، مسلمان نیست»(1). این نگرانی نشانه اهمیت دادن به امور مسلمانان و هموطنان است. اسلام دینی است که برای هر فرد عاقل و بالغی تکالیفی نسبت به دیگران تعیین کرده است. در مسأله فقر و سختیِ معیشتِ فقیران نیز هر فردی تکلیفی دارد. این گونه نیست که همه وظیفه داشته باشند به فقیران کمک مالیِ قابل ملاحظه ای نمایند. زیرا چنین چیزی از عهده همه افراد برنمی آید. شما می توانید با کمک به تعدادی از اطرافیانِ نیازمند، این احساسِ ناخوشایند را کاهش دهید. من به تعدادی از راه های کمک به افراد نیازمند اشاره می کنم:

1- انفاق به افراد فقیر:
انفاق به افراد فقیر راه خوبی است. مسؤولیت هر فردی با توجه به توانایی که دارد مشخص می شود. اگر فردی می تواند انفاق کند، خوب است که این کار را انجام دهد تا به این وسیله عده ای از همنوعان از فقر رهایی پیدا کنند. الته باید اعتدال در احسان هم رعایت شود. خداوند متعال در قرآن کریم در سوره مبارکه اِسراء، آیه شریفه 29 می فرماید:« وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا » یعنی « و نه دست خود را به گردنت بسته بدار (كه هيچ انفاقي نكني ) و نه آن را كاملا باز گذار كه (چيزي براي خودت نماند و) سرزنش شده و حسرت خورده (به كنجي ) نشيني». البته این انفاق باید همراه با حفظ کرامت و شأنِ این افراد باشد. از سوی دیگر نباید انفاق به افراد فقیر باعث تنبلی و تن پرورشدن این افراد شود.

2- آموزش افراد نیازمند:
یکی از راه های کمک به افراد فقیر، آموزش و راهنمایی این افراد برای کسب درآمد حلال است. روزی فقيری نزد حضرت امام حسن مجتبی (صلوات الله و سلامه علیه) آمد و درخواست كمك نمود. حضرت پولی نداشت به او كمك كند و از اينكه مرد فقير نااميد برگردد، شرمسار بود؛ لذا فرمود: آيا حاضری تو را به كاری راهنمايی كنم كه به مقصودت برسي؟ فقير گفت: چه كاري؟ حضرت فرمود: امروز دختر خليفه از دنيا رفته و خليفه [سخت] عزادار است، ولی هنوز كسی جرأت نكرده به او تسليت بگويد. نزد خليفه می روی و با سخنانی كه به تو می گويم، او را تسليت می گويي.
فقير گفت: چگونه تسليت بگويم؟ حضرت فرمود: وقتی نزد خليفه رسيدی بگو: «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الّذی سَتَرَها بِجُلُوسِكَ عَلی قَبْرِها وَلاهَتَكَها بِجُلُوسِها عَلی قَبْرِكَ»؛ یعنی «ستايش خدای را كه او را مستور كرد [و زير خاك پنهان نمود] با نشستن تو بر قبر او (يعنی زير سايه پدر از دنيا رفت) و او را هتك و اهانت نكرد با نشستن او بر سر قبر تو (يعنی ممكن بود بعد از تو دخترت در عالم تنهايی مورد هتك و بی حرمتی قرار بگيرد)». مرد فقير طبق گفته حضرت عمل كرد. اين جملات عاطفی اثر عميقی بر روح خليفه گذارد و از حُزن و اندوه او كاست؛ از اين رو دستور داد جايزه ای به مرد فقیر بدهند.
آن گاه پرسيد: اين سخن از آنِ تو بود؟ گفت: نه، حسن بن علی (صلوات الله و سلامه علیهما) آن را به من آموخته است. خليفه گفت: راست می گويي، او منبع سخنان فصيح و شيرين است(2).

گاهی می توان با آموزشِ شغل به یک نفر، به او کمک کرد تا مشکل مالی اش را حلّ کند. شنیده اید که می گویند:«اگر می خواهی کسی را یک وعده سیر کنی، به او ماهی بده. ولی اگر می خواهی یک عمر سیرش کنی، به او ماهیگیری یاد بده». اگر هر فردی که حرفه ای را به خوبی می داند، حرفه اش را به چند نفر آموزش دهد، بخش زیادی از مشکل بیکاری حلّ می شود. متأسفانه عده ای دوست دارند حرفه شان به صورت انحصاری در اختیار خود و اطرافیان شان باشد تا بتوانند به سود بیشتری دست یابند؛ در صورتی که نمی دانند آموزش به دیگران می تواند باعث ابداعِ روش های جدید و تازه در حرفه شان می شود و درآمدشان را در دراز مدت افزایش می دهد.

3- کمک با استفاده از اعتبار:
راه دیگر کمک به دیگران، کمک کردن با استفاده از اعتبار خود است. مواقع زیادی پیش می آید که ما نمی توانیم مبالغی که یکی از افراد آشنا نیاز دارد را تهیه کنیم؛ اما می توانیم با استفاده از اعتبار خود به او کمک کنیم. یکی از این راه ها ضمانت کردن است. البته باید فرد ضامن، ضمانت شونده را به خوبی بشناسد تا اگر خدای نکرده از ادای دِین خودداری نماید، بتواند با واسطه قراردادنِ نزدیکان و آشنایانش او را به ادای دِینَش وادار نماید. به همین خاطر من همیشه به افراد توصیه می کنم اگر می خواهید ضمانت کنید، آشنایانِ بسیار نزدیک _مانند: پدر، برادر، خواهر_ را ضمانت نمایید. این نوع کمک کردن در زمان حضرات معصومین (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین) نیز مرسوم بوده است. گاهی آن حضرات با استفاده از آبرو و اعتبارشان به مردم نیازمند کمک می کردند. فردی به نام ابنِ مهران نقل می کند که نزد حضرت امام حسن مجتبی(صلوات الله و سلامه علیه) [در اعتکاف] نشسته بودیم. مردی آمد و به امام عرض کرد:" فلانی از من مالی طلبکار است و می خواهد به خاطرش مرا زندانی کند". آن حضرت فرمود:«به خدا قسم مالی ندارم که قرضت را اَدا کنم». مرد گفت:" پس با او صحبت کنید[که مهلتی دهد و مرا زندانی نکند]". امام حسن (صلوات الله و سلامه علیه) کفشش را پوشید تا همراهش برود. من به او گفتم:" ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آیا اعتکافت را فراموش کردی؟". آن حضرت فرمود:" فراموش نکردم؛ اما از پدرم شنیدم که جدّم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:«کسی که در راه برآوردنِ حاجتِ برادر مسلمانش تلاش کند، انگار که خداوند عزّوجلّ را نُه هزار سال عبادت کرده که روزهایش را روزه بوده و شب هایش را به قیام گذرانده باشد»(3).

4- سخن گفتن به زیبایی با فقیر:
گاهی نمی توانیم کمک مالی به فرد نیازمند نماییم و نیازش را برآورده سازیم. در این مواقع، به نیکی سخن گفتن با فرد نیازمند از هر چیزی بهتر است. در این مواقع ممکن است فرد نیازمند به خاطر سختی که احساس می کند، حرف ناشایستی به انسان بزند؛ اما باید با گذشت با او رفتار نماییم و او را به خاطر حرفش سرزنش و توبیخ نکنیم. در سوره مبارکه بقره، آیه شریفه 263، خداوند متعال می فرماید (قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى) یعنی «گفتار پسندیده (در برابر نیازمندان) و عفو (و گذشت از خشونتهای آنها)، از بخششی که آزاری به دنبال آن باشد، بهتر است». این گفتار خوش، باعث تسکینِ فقیر می باشد. باید در نظر داشته باشیم که حفظ آبرو و شخصیت فقیر از سیرکردنِ شکمش و برآوردنِ نیاز مالی اش با ارزش تر است.

لازم نیست یک نفر به همه مردم کمک کند. چنین کاری از دست هیچ فردی برنمی آید. بلکه اگر هر نفر درحدّ توانش به یک نیازمند کمک کند، وضعیت جامعه خیلی بهتر می شود. شما نیز در حدّ توان خود با راه هایی که در بالا گفتم، به دیگران کمک کنید. در آیه شریفه 32 سوره مبارکه مائده، خداوند متعال می فرماید: (وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا) یعنی «وهرکسی که انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است». این منطق اسلام است که خداوند متعال کار خوب را بیشتر از اندازه آن ارج می دهد. اگر شما به یک نفر در حدّ توان خود کمک کنید، نیّتِ خیرتان ارزشمند است. امام صادق (صلوات الله و سلامه علیه) از حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل نمودند که فرمود:«إنّما الأعمالُ بِالنّیّات وَ لِکُلِّ امْرِءٍ ما نَوی» یعنی «أعمال فقط با به نیّت هایش سنجیده می شوند و برای هر شخص آن چیزی است که قصد نـموده است»(4). با کمک کردن به دیگران از راه های بالا احساسِ ناخوشایندتان کمتر می شود و احساسِ شادی و نشاط شما افزایش می یابد.

پی نوشت:
1: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 163، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.

2: حياة الامام الحسن عليه السلام، باقر شريف القرشي، چاپ دوم، نجف، مطبعة الآداب، 1384 ه. ق، ج 1، ص 302؛ سيره پيشوايان، مهدی پيشوايي، قم، مؤسسه امام صادق عليه السلام، ص 91 و 92.
3: حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ج7، ص409، دار إحیاء التُراث العربی، بیروت، 1391 ه.ق.
4: النوری الطبرسی، الحاج میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 1، ص90، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بیروت، 1408ه.ق.

موضوع قفل شده است