گناه، اثر وضعی، کار خیر، امان

چرا باید کار "خیر " انجام دهیم؟ (پاسخ به دو سؤال بسیار مهم)

به نام خدا
از نظر علمی ، هر چیز اثر خودش را دارد و اثر یک چیز از آن چیز جدا نیست. مثلاً " سوزندگی " از "آتش" جدا نیست. و هر کجا آتش وجود داشته باشد ، سوزندگی هم وجود دارد.

از آنجاییکه هر کاری که مورد نهی شرع باشد ( "گناه" باشد) به سبب "اثر بد" آن است که مورد نهی قرار گرفته و گرنه اگر چیزی اثر بد نداشته باشد ، شرع از آن نهی نمی کند ، بنابر این گناهانی که به انحاء مختلف ما دچار آنها می شویم ، حتماً روی زندگی ما اثرات بدی خواهند گذاشت. به عبارت دیگر ، خیلی از مشکلات و ناکامی های ما در زندگی ، ناشی از اعمال بد (گناهان) ماست.

از طرف دیگر کارهایی که ما انجام می دهیم (چه خوب چه بد) همیشه با ما هستند و هیچوقت از ما جدا نمی شوند.

در مسایل شرعی بحثی به نام "اثر وضعی" اعمال وجود دارد. برخی کارهای ما ممکن است "گناه" نباشند و ما مجوز شرعی برای انجام آنها داشته باشیم اما خطرات ناشی از اثر وضعی آنها ما را تهدید می کند. مثلاً خانه کسی غذا می خوریم و نمیدانیم که خمسش را داده یا نداده است. تفحص هم لازم نیست. ما مجوز شرعی برای خوردن آن غذا را داریم. اما اگر در واقعیت ، خمس آن مال پرداخت نشده باشد ، اثرات وضعی آن ما را تهدید خواهد کرد.

پس از یک طرف ، نتیجه و اثر تکوینی گناهان خود ما ، و از سوی دیگر اثرات وضعی برخی کارهای مشروع ما ، ما را تهدید می کنند. یعنی ممکن است برای ما و زندگی ما مشکلاتی پیش بیاورند.

با توجه به مقدمه ای که در سطر اول بیان شد چون اعمال ما از خود ما جدا نیستند و همیشه با ما هستند ، ، این "آثار" سوء آنها و آثار وضعی ، زندگی ما را نشانه رفته اند و ما را قطعاً تهدید خواهند کرد. زیرا معلول از علت خود جدا نیست. حال که گناهان ما همیشه با ما هستند و هیچوقت از ما جدا نمی شوند ، چه باید کرد تا از شر این آثار در امان بمانیم؟

پاسخ:
همانطور که گناهان اثرات بدی دارند که ما را تهدید می کنند ، اعمال نیک نیز دارای اثرات تکوینی مثبتی هستند. یکی از نقش ها و کارکرد های آثار تکوینی اعمال نیک ، این است که می توانند جلوی تحقق آثار تکوینی سوء اعمال بد را بگیرند. قرآن کریم هم می فرماید: ان الحسنات یذهبن السیئات.

اعمال نیک ما ، مثل سپری هستند که ما را از خیلی از شرها حفظ می کنند. چه شر های طبیعی که ما نقشی در آنها نداریم ، چه شرهایی که ناشی از گناهان خود ما هستند (گناهان دارای آثاری مثل کاهش رزق ، سلب توفیق و ... هستند) و چه آثار وضعی برخی اعمال.

مثالی از باب تقریب به ذهن عرض می شود:
اثر تکوینی برق (گناه) این است که انسان را می کشد. حال اگر کسی سیم برق را بگیرد (گناه مرتکب شود) قطعاًً او را می کشد اما اگر این شخص ، یک پوشش عایق ( اعمال نیک) در دست خود داشته باشد ، گرچه سیم برق را به دست گرفته و خاصیت برق هم کشندگی است ، اما به سبب وجود آن عایق ، این اثر برای آن شخص تحقق نمی یابد. یعنی عایق مانع اثر تکوینی برق می شود.

پس باید تا می توانیم در انجام اعمال خیر بکوشیم.

اعمال خیر مانند: ذکر ، قرآن خواندن ، استغفار ، نماز اول وقت ، تهجد ، حضور در جمعه و جماعات ، زیارت مشاهد مشرفه ، انفاق ، تلاش برای حل مشکل مردم ، خوش رویی با مردم و ...

پس این بحث به دو نکته مهم جواب داد:
1- چگونه از آثار بد گناهان بر زندگی خود جلوگیری کنیم؟
2- چگونه از اثر وضعی برخی اعمال جلوگیری کنیم؟