شیعه روایات زندگی دستورات ائمه کامل نجاتبخش سیره اخلاق

[=tahoma,andale mono]د ، موارد دیگر [/][=tahoma,andale mono]:[/]
[=tahoma,andale mono]1ـ لقمان به پسرش می گوید: «فرزندم! مبادا خروس از توعاقل تر باشد و توجّه اش به نماز بیش از تو باشد، آیا نمی بینی که در مواقع نماز و در سحر ها بانگ می زند و حال آنکه تو خواب هستی»3[/]
[=tahoma,andale mono]هنگام سپیدۀ دم ،خروس سحری دانـی کـه چرا هـمی کند نـوحه گری[/]
[=tahoma,andale mono]یعنـی که نـمـودنـد در آیـنــۀ صـبـح کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری [/]
[=tahoma,andale mono]2ـ علامۀ بزرگوار حسن زادۀ آملی نیز می فرماید: الهی! خروس را سحر باشد و حسن را نباشد4 .[/]
[=tahoma,andale mono]الهی ! خروس را در شب خروش باشد و حسن خاموش باشد4[/]
[=tahoma,andale mono]3- در ارشاد القلوب نیز آمده است : یکی از عبادت کننگان می گوید ، به خواب دیدم برکنار نهر مشک کنیزانی آراسته به حـریـر و سنـدس بهشتی و صورت آن ها مانند ماه می درخشد و این کنیزان برای سحر خیزانی هستند که قـرآن می خوانند ، خدارا در آشکار و پنهان بسیار یاد می کنند،از مال خود انفاق می کنند و سحر ها استغفار می کنند5 [/]
[=tahoma,andale mono]چنانکه ملاحظه می شود در اکثر این دستورات مذهبی سحر خیزی و نماز توأم و در کنار هم ذکر شده ان و پر واضح است صاحبان دین می خواهند فراخوانی آن ها برای نماز به همراه سحر خیزی باشد پس همانطور که در فرمایش حضرت محمد (ص) به سحر خیزان تبریک گفته شده این عمل برای کارهای دیگر نیز مفید است. [/]
[=tahoma,andale mono]4- بزرگمهر وزیر انوشیروان نیز بطور فطری به اهمیت سحرخیزی واقف شده بود و به آن عمل می کرد و می خواست انوشیروان نیز بدان عمل کند ولی او به خاطر شب نشینی این کار برایش سخت می امد.آری شب نشینی های بی مورد مانع سحر خیزی می شود که انسان از بسیاری از فعالیت ها و منافع خود باز می ماند و بهمین خاطر است که حضرت محمد(ص) می فرماید7:شب زنده داری جز برای سه چیز روانیست تلاوت قرآن، تحصیل علم و دانش و فرستادن عروس به خانـۀ شوهرش و در جای دیگر نماز گذار و مسافر را هم برای بیدار ماندن در شب اثتثنا کرده اند.[/]

[=tahoma,andale mono]دلائل علمی و فواید سحر خیزی[/]
[=tahoma,andale mono]برای سحر خیزی فواید زیادی ذکر کرده اند از جمله موجب طولانی شدن عمر می شود ، طراوت روحی، جسمی و فکری انسان را زیاد می کند. اعصاب انسان را آرامش می بخشد و روزی انسان را زیاد می کند.توضیحات زیر نیز در این مورد قابل ارائه است9:[/]
[=tahoma,andale mono]1- « پیشگیرى از افسردگى با نماز صبح8[/]
[=tahoma,andale mono]افسردگى (depression) حالتى احساسى است که مشخصهاش اندوه، بىاحساسى (apathy) ، بدبینى (pessimism) و احساس تنهایى است. این بیمارى که امروزه از شیوع بالایى در میان مراجعه کنندگان به کلینیکهاى روانپزشکى برخوردار است، داراى تظاهرات متنوع و زیادى بوده که از مهمترین آنها مىتوان به اختلالات خواب اشاره نمود. تحقیقات نشان مىدهد 75 درصد از بیماران افسرده مشکلى در خواب (چه به صورت بى خوابى و چه پرخوابى) دارند و همچنین علایم این بیماران در هنگام صبح تشدید مىشود. نکته جالب و قابل توجه و مورد بحث ما این است که در این بیماران چگالى (rem حرکت سریع چشم) در نیمه اول خواب و همچنین کل زمان rem افزایش یافته و فاصله میان به خواب رفتن تا شروع اولین دوره rem یعنى ( latency - rem) کم شده و مرحله 4 خواب نیز کاهش مىیابد.[/]
[=tahoma,andale mono]پس به عبارت سادهتر مىتوان گفت، افراد افسرده زمان بیشترى را در مرحله خواب rem به سر مىبرند. یعنى به میزان بیشترى نسبت به سایرین خواب مىبینند.[/]
[=tahoma,andale mono]یک روش درمانى جدید براى بیماران افسرده، بیدار نگه داشتن آنها براى کاهش میزان rem است، که بهترین شکل آن نماز صبح است. زمان نماز صبح که مورد تاکید قرآن و همچنین بسیارى از روایات بوده، سبب کاهش قابل توجه میزان خواب rem در اشخاص مىشود. زیرا شخص نمازگزار که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مىداند و باید صبحگاه بیدار شود، پس در حقیقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از rem را مىگیرد. از این جهت بیدارى صبحگاهى براى نماز ،خود به تنهایى مىتواند یک عامل مهم بدون عارضه در پیشگیرى از افسردگى مطرح باشد که بر تمام روش‌هاى درمانى دارویى و غیر دارویى ارجح است، چرا که پیشگیرى بر درمان مقدم است .[/]
[=tahoma,andale mono]حال ببینیم، این موضوع چه ارتباطى با نماز صبح دارد، یعنى نماز صبح چه اثر درمانى مىتواند در این بیماران داشته باشد؟[/]
[=tahoma,andale mono]به طور متوسط 20 - 15 دقیقه طول مىکشد تا یک فرد معمولى به خواب رود. پس در عرض 45 دقیقه وارد مراحل 3 و 4 خواب شده که این مراحل عمیقترین مراحل خواباند. یعنى بیشترین تحریک براى بیدار کردن فرد در این مراحل لازم است. حدود 45 دقیقه پس از مرحله 4 است که نخستین دوره حرکات سریع چشم (rem) فرا مىرسد. هر چه از شب مىگذرد، دورههاى rem طولانىتر و مراحل 3 و 4 کوتاهتر مىشود. بنابراین در اواخر شب، خواب شخص سبکتر شده و رؤیاى بیشترى مىبیند (یعنى خواب rem اش بیشتر مىشود). پس قسمت اعظم خواب rem در ساعات نزدیک صبح به وقوع مىپیوندد. و از طرفى دیدیم که یکى از مشکلات مهم بیماران افسرده، افزایش یافتن طول خواب rem و خواب دیدن زیاد است. از این جهت یک مبناى مهم در تولید داروهاى ضد افسردگى ایجاد داروهایى است که کاهش دهنده مرحله rem خواب باشند (از جمله داروهاى ضد افسردگى سه حلقهاى) .[/]
[=tahoma,andale mono]لازم به ذکر است آثار روحى و روانى ایمان به خدا و اقامه نماز بسیار زیاد است و نکات علمى بسیار شگرفى در اسرار سحرخیزی که مورد تاکید فراوان اسلام نیز بوده، نهفته است که انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مىکند.[/]
[=tahoma,andale mono]علاوه بر این یک روش درمانى جدید براى بیماران افسرده، بیدار نگه داشتن آنها براى کاهش میزان rem است، که بهترین شکل آن نماز صبح است. زمان نماز صبح که مورد تاکید قرآن و همچنین بسیارى از روایات بوده، سبب کاهش قابل توجه میزان خواب rem در اشخاص مىشود. زیرا شخص نمازگزار که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مىداند و باید صبحگاه بیدار شود، پس در حقیقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از rem را مىگیرد. از این جهت بیدارى صبحگاهى براى نماز خود به تنهایى مىتواند یک عامل مهم بدون عارضه در پیشگیرى از افسردگى مطرح باشد که بر تمام روش‌هاى درمانى دارویى و غیر دارویى ارجح است، چرا که پیشگیرى بر درمان مقدم است .[/]
[=tahoma,andale mono]لازم به ذکر است آثار روحى و روانى ایمان به خدا و اقامه نماز بسیار زیاد است و نکات علمى بسیار شگرفى در اسرار سحر که مورد تاکید فراوان اسلام نیز بوده، نهفته است که انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مىکند؛[/]
[=tahoma,andale mono]"اقم الصلوة لدلوک الشمس الى غسق الیل قرءان الفجر ان قرءان الفجر کان مشهودا (3) ؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب برپا دار و (نیز) نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره (مقرون با) حضور (فرشتگان) است .»[/]
[=tahoma,andale mono]2 – دانش پزشکی امروز به اثبات رسانده است که اگر شخصی حدود ساعت 10 شب بخوابد و ساعت 5 صبح از خواب بیدار شود (یعنی حدود 7 ساعت خواب)در ساعت 1 بامداد ، در بدن او برخی مواد شیمیائی شبه مورفین که بعنوان گروه اندروفین ها و انکفالین ها نامگذاری شده اند، ترشح می شوند که این مواد اثر مستقیم بر روی قسمت های مختلف بدن از جمله عضلات اسکلتی دارند و منجر به راحتی (relaxation ) عضلانی در روز بعد برای فرد می شوند[/]
[=tahoma,andale mono]اما چنانکه شخص در ساعت 12 شب بخوابد و صبح روز بعد ، ساعت 10 صبح از خواب بلند شود(یعنی حدود 10 ساعت خواب)، اندروفین ها و انکفالین ها بر خلاف حالت قبلی، افزایش تزشح کافی نخواهند داشت و در نتیجه سبب می شود با اینکه شخص حدود سه ساعت بیشتر از حالت قبلی خوابیده است، از آرامش و استراحت عضلانی به اندازۀ کافی بهره مند نشود و درست به همین علت است که هزچه خواب انسان بیشتر ادمه پیدا بکند و مثلاً تا ساعت 10 صبح به درازا بکشد احساس خستگی و کوفتگی عضلانی بعد از آن بیشتر خواهد بود. [/]
[=tahoma,andale mono]نتیجۀ اول[/][=tahoma,andale mono]: با توجّه به تأثیرات بند 1و 2 این قسمت، مبنی بر خواب rem و ترشح مواد شبه مورفینی و مطلب مذکور در بند ج مبنی بر اینکه حضرات امام رضا و امام جعفر صادق(ع) خوابیدن بعد از نماز صبح را جایز دانسته اند معلوم می شود هدف بهداشتی جسمی از سحرخیزی رهایی از تأثیر سوء خواب rem و بهره مندی از ترشحات فوق الذکر بوده است و از اینجا(و موارد علمی مشابه دیگر) می توان چنین نتیجه گرفت که،همۀ چهارده معصوم (ع) شخصیت هایی بوده اند که در بارۀ آن ها می توان گفت: «ما به اندازۀ حق شناسائی آن ها ، آن هارا نشناخته ایم و به اندازۀ حق تبعیّتشان، از آن ها تبعیّت نکرده ایم » .[/]
[=tahoma,andale mono]3 - آنطور که دانشمندان گفتهاند اطراف کره زمین ما تودههایی از هوا به ارتفاع 150 کیلومتر احاطه کرده و این هوا در منتهای حد خود به وسیله قشر نازکی از اکسیژن مایع)اوزن) به قطر 5 ـ 3 میلیمتر محدود شده است. سحرگاهان با اولین اشعه خورشید مقداری از این اکسیژن مایع به صورت گاز خالص بسوی زمین روان میشود که برای تغذیه سلولهای مغزی بسیار مفید است و ضرورت دارد و سحرخیزان از آن استفاده شایان میبرند9 [/]
[=tahoma,andale mono]4 – کورتیزول خون هورمونی ضد افسردگی و بالابرندۀ قند خون است و غلظت آن از یک ریتم روزانه و یا سیکل سیرکادین تبعیت می کند . غلظت خونی کورتیزول به هنگام صبح ها در بیشترین مقدار خود است(25میکروگرم درصد) . این غلظت بتدریج تا ساعت 21 شب کاهش یافته و در این ساعت به نصف میزان ساعت 8 صبح می رسد.از ساعت 21 تا حوالی ساعت 4 میزان آن نسبتاً ثابت است10.[/]
[=tahoma,andale mono]پس جا دارد انسان با اقدام به سحر خیزی با توجه به دستورات اکید دین مبین اسلام و موارد مذکور در بالا از منافع سحر خیزی استفادۀ کامل ببرد . [/]
[=tahoma,andale mono]نتیجۀ دوم[/][=tahoma,andale mono] :با توجه به دستورات و منفافع مذکور در بالا، در رابطه با سحر خیزی و اینکه:[/]
[=tahoma,andale mono]1- خروس را نیز خداوند متعال مأمور کرده است تا به هنگام سحر آدمیان را از خواب بیدار کند.[/]
[=tahoma,andale mono]2- ماه رمضان را در زندگی آنان قرار داده است تا سحر خیزی را تمرین کنند.[/]
[=tahoma,andale mono]پس جا دارد که همۀ مؤمنین در رابطه با ذات و حقّ باریتعالی، اینکه حضرت محمد مصطفی (ص) به حضورش عرض می کند:«ما عرفناک حقّ معرفتک و ما عبدناک حقّ عبادتک» را همیشه در دل خود زمزمه کنند و نیز بنا به آیات قرآنی و دستورات دینی،راه سعادت دنیا و آخرت تبعیت از دستورات الهی است و اگر خدای نکرده کسانی راهی بغیر از آن انتخاب کنند در واقع خود را فریب می دهند و بخود شان ضرر می رسانند صرف دانستن اینکه خدائی و حساب و کتابی هست ولی در عمل بدان بی اعتنابودن بی فایده است. [/]

[=tahoma,andale mono]1 - طب در قرآن[/]
[=tahoma,andale mono]2- حیلیّته المتقین[/]
[=tahoma,andale mono]3- دیلمی ، حسن ابن ابی الحسن محمد ، ارشاد القلوب ، تحقیق : میلانی هاشم ، چاپ اول ، انتشارات دارالاسوه 1375 هجری شمسی ج1 ص 115 [/]
[=tahoma,andale mono]4 – حسن زادۀ آملی ، انتشارات دارالاسوه 1375 هجری شمسی ج1[/]
[=tahoma,andale mono]5 – ارشاد القلوب ج 1 ص 178[/]
[=tahoma,andale mono]6 – بحار الانوار ،ج 87 ص 222[/]
[=tahoma,andale mono]7 – محمدی ری شهری ، محمد، میزان الحکمه، انتشارات دار الحدیث .تحقیق :دارالحدیث، چاپ اول 1377 هجری شمسی[/]
[=tahoma,andale mono]8 – مؤسسۀ علمی فرهنگی تبیان [/]
[=tahoma,andale mono]9 – سایت اینترنتی جامعة القران الکریم[/]